Dalton, kanın ‘çok koyu yeşil’ ve defne yaparağının kırmızı balmumuyla’ aynı renkte olduğunu söylerdi. Evet, ünlü bir kimyager olan Dalton, renk körlüğü ya da daha doğrusu renk görüşünde bozukluk olan biriydi.
Dalton’a kırmızı, griymiş ve yeşilden pek az farklı bir renkmiş gibi görünürdü.
Dünya Çapında Bir Problem
1980 yılında Londra’daki City Üniversitesinden Dr. Janet Voke İngiltere’de iki milyondan fazla insanın renk görüşünün bozuk olduğu tahmininde bulundu. Bazı yalıtılmış toplumlarda bu problem daha az görülmektedir. Fiji adasında her 120 kişiden biri renk körüdür, oysa Kanada’da ortalama her 9 kişiden biri renkleri normal görmüyor.
Renk görüşü insandan insana değişir. Çok geniş çapta kabul edilen bir kurama göre, üç ışın -kırmızı, yeşil ve mavi- aynı oranda birleştiğinde normal olarak ayırt edebileceğiniz diğer renkler ortaya çıkar. Bununla beraber gördüğünüz bütün renkler, bu ana renklerden sadece ikisinin karışımıyla meydana geliyor ve üçüncü rengin karışması sizde pek bir fark oluşturmuyorsa, renkleri tam ayırt edemiyorsunuz demektir. Bu iki renklilik, yani dikromatik denilen bir görme bozukluğudur. John Dalton kırmızı körlüğü olan bir dikromattı.
Tek renk görebilen monokromatlarda ise durum daha da ciddidir. Onlar hiçbir rengi ayırt edemezler. Monokromatlar için siyah-beyaz TV ile renkli olanı arasında hiçbir fark yoktur.
Renk körü olanların çoğu üç rengi de normal göremeyen trikromatlardır. Onların gördükleri renkler yine bu üç ana rengin karışımıdır; fakat onlar bu ana renkleri normal koyulukta algılayamazlar. Sizde bu problem varsa, TV’nizin rengini ayarladığınızda renkleri normal gören arkadaşlarınız herhalde “çok kırmızı!” yada “çok yeşil!” diye bağıracaklardır.
The New Encyclopedia Britannica ‘dalga boyu ayırt etme aygıtını’ bunun sebeblerinden biri olarak tanıtır. Gözlerinizin her birinin retinasında (ağtabakasında) 130 milyon kadar ışık reseptörü (dış etkileri alan sinir uçları) bulunur fakat onlardan sadece 7 milyonu size renk görüşü verir. Bu renk reseptörleri konik görünümlerinden dolayı koni diye adlandırılırlar.
Renkleri normal gören insanlarda üç tür koni vardır. Bazı koniler ışığın daha uzun dalga boyunu (kırmızıyı) fark ederler. İkinci grup orta dalga boyuna (yeşile) ve üçüncü grup da en kısa dalga boyuna (maviye) duyarlıdır. Eğer bu gruplardan biri sizde eksikse ya da yeterince duyarlı değilse, bozukluk vardır. Örneğin, eğer kırmızıyı normal olarak fark edemiyorsanız, elmaların yeşilden kırmızıya doğru olgunlaşmalarını anlayamayacaksınız demektir.
Konilerin beyne gönderdikleri mesajları etkileyen görme sinirlerindeki herhangi bir hasar renk körlüğünü başlatabilir. Bazı doğum kontrol haplarının da mavi, yeşil ve sarıyı algılayışı değiştirdiği bildiriliyor. Colour Vision Testing (Renk görüşünü deneme) kitabında Dr. Voke sigara ve alkolü de kırmızı -yeşil körlüğüne sebeb olan faktörler arasında sayıyor.
Yaşlılık da kişinin özellikle mavi ışınlara karşı hassasiyetini bozabilir. Araştırmacı R. Lakowski, renkleri algılama gücünün gençlik yıllarında doruğa ulaştığını ve 35 yaşına kadar devam ettiğini, sonra yavaş yavaş gerilediğini ve özellikle 60 yaşından sonra iyice bozulduğunu açıklamaktadır.
Renkleri normal olarak görmek, Yaratanın bize çok özel bir nimetidir. Eğer konileriniz doğru çalışır ve görme sinirleriniz kodlanmış mesajları beyninize tam olarak iletirse, bütün renkleri görürsünüz. How Animals See (Hayvanlar nasıl ğörür) kitabı, ‘eğitilmiş bir insan gözünün 150 kadar renk tonunu fark edebildiğini’ bildirmektedir. The World Book Encyclopedia, “birçok hayvan renkleri herhalde bizim gördüğümüz gibi görmüyor. Fakat onlar için bu durum normaldir, bir bozukluk değildir” diyor.
Eğer siz renkleri her zaman bozuk görüyorsanız, hiç şüphesiz bu özelliği miras aldınız demektir. Çünkü renk körlüğü ırsî bir hastalıktır.
5-6 yaşındaki çocuğunuzun renkleri tanımakta zorluk çektiğini görüyorsanız; birbirinden farklı renkte çoraplar giyiyorsa ya da kendisinden bir renk istendiğinde doğru renkteki kalemi veremiyorsa onun görme kabiliyetini kontrol ettirmelisiniz.
Renk görme kabiliyetini kontrol etmenin en popüler yollarından biri “İşihara Testi”dir. Testi yapan, çocuğunuza üzerlerinde değişik renkte benekler olan bir takım kartlar gösterir. Benekler arasında renkleri normal görenlerin fark edebilecekleri örnekler ve sayılar vardır. Çocuğunuz gördüğü örneği ve sayıyı söylemelidir. Aynı kartta kırmızı körlüğü olan çocuk ‘6’yı yeşil körlüğü olan çocuk ‘9’u görür. Çocuğunuz ‘96’yı görüyorsa, bu teste göre renkleri normal gören biridir.
